Levenswerk

Interview met Johan van de Sluis die, na vele jaren zich ingezet te hebben voor Stichting Onze Weg, in 2011 afscheid genomen heeft als bestuurslid van de Stichting. Bij die gelegenheid keek hij tijdens een gesprek terug op de ruim negenentwintig jaar die hij binnen de Stichting actief was.

Verandering

Allereerst kijkt Johan terug naar de ontwikkeling in zijn denken die hij in al die jaren heeft doorgemaakt. In het boekje “Ik ben niet meer zo” is het levensverhaal van Johan verteld. Hoe hij bij zichzelf ontdekte dat hij homoseksuele gevoelens had. Gedurende ruim tien jaar bezocht hij homobars en hij had een drie jaar durende relatie met een man, maar het gaf hem niet de vrede, een vrede zoals God die belooft, waar hij al sinds zijn kinderjaren naar verlangde. Hij wilde God dienen, hij wilde gedoopt worden, hij wilde vrij worden van het leven in de homoscene. Tijdens de dienst waarin hij gedoopt werd, werd er voor hem gebeden voor bevrijding. Maar de volgende dag waren de homoseksuele verlangens er nog steeds. Hij raakte in paniek en belde een echtpaar dat ook voor hem gebeden had. Tijdens dat gesprek heeft God hem aangesproken! Je kunt wel zeggen dat God hem een bijzondere openbaring gaf over de betekenis van het Bijbelvers in 2 Korintiërs 5:17: “Daarom ook is iemand die één met Christus is, een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen.” Dit vers en het onderwijs uit de Romeinenbrief, dat hij met Christus gekruisigd was, maar levend voor God, heeft hem geholpen door het lange proces van verandering heen om vast te blijven houden aan Gods Woord: Je bent een nieuwe schepping!!

Al snel was Johan ervan overtuigd dat God een speciale roeping voor hem had. Dat wat hij van God ontvangen had, mocht hij ook met anderen delen. Hij had het verlangen om ook andere christenen die worstelden met homoseksuele gevoelens te helpen, eerst vanuit zijn eigen huis, later als oprichter, hulpverlener en directeur van het toenmalige EHAH, nu Different.

Johan van de Sluis was een van de eersten die een bediening begon voor homoseksuelen. Hij was een pionier en heeft door schade en schande moeten leren. Veel moest Johan zelf ontdekken en zijn enige referentiekader was zijn eigen proces. Het is dan ook geen wonder dat Johan in de eerste jaren veel nadruk heeft gelegd op de mogelijkheid van genezing van homoseksualiteit, waarbij het huwelijk niet slechts een mogelijkheid was, maar ook als de oplossing voor de homoseksuele gevoelens gezien werd. Zo was het ook bij hem gegaan: God had hem vrijgemaakt, in vrij korte tijd waren zijn homoseksuele gevoelens verdwenen, God gaf hem een vrouw en drie kinderen.

Nu, veertig jaar later en veel ervaringen rijker, ziet Johan wel in dat hij in die beginperiode soms fouten gemaakt heeft. Fouten die grote gevolgen hebben gehad voor sommige mensen die bij hem gekomen waren om hulp te zoeken bij hun problemen. In die beginjaren lag de focus erg op heteroseksualiteit. Het was ook de oplossing die mensen vaak wilden horen. In die tijd was homoseksualiteit nog een heel groot taboe in christelijke kring. Als jonge christen wilde je niet buiten de gemeenschap staan. Je wilde erbij horen, je wilde gewoon trouwen en kinderen krijgen. En soms werd dan een huwelijk aangegaan, zonder dat daar een gezonde basis voor was, met alle gevolgen van dien! Groot verdriet voor de echtgeno(o)t(e) en de kinderen, scheiding, etc.

Johan zal nu niet meer spreken over genezing, maar veeleer over een proces van verandering. Een heteroseksuele relatie is niet de oplossing voor je homoseksuele gevoelens. Soms zal een huwelijk tot de mogelijkheden behoren, maar het is niet DE oplossing. Velen zullen alleen blijven en moeten hun weg vinden in een betekenisvol celibatair leven.

Het belangrijkste voor christenen met homoseksuele gevoelens is dat zij hun positie in Christus innemen. Het kindschap van God is de bepalende factor voor wie je werkelijk bent.

“Geluk is niet het belangrijkste in je leven,” zo betoogt Johan, “maar beantwoorden aan het doel waarvoor God je bedoeld heeft. Dit kan ook beperking en lijden in zich hebben, maar dat kan je toch tot volle ontplooiing brengen en winst zijn voor het eeuwige leven. Leven door geloof betekent: je hele leven in volharding je oude mens voor dood houden. Dat kan wel eens de kroon zijn op je leven.”

Blijf in de roeping

Ruim veertig jaar is Johan, direct en indirect, betrokken geweest bij de hulpverlening aan christenen met homoseksuele gevoelens. Daarnaast was hij zowel nationaal als internationaal actief in de belangenbehartiging van deze groep mensen. Hij was de medeoprichter van Stichting onze Weg en hij was jarenlang voorzitter van deze organisatie. Samen met enkele anderen heeft hij, nadat hij een conferentie van Exodus North America had bezocht, het initiatief genomen tot het oprichten van Exodus Europe. Door deze organisatie is veel werk verzet in het bemoedigen van mensen en het toerusten van hulpverleners en pastorale werkers.

Het werk in de dagelijkse praktijk was best wel pittig. Johan moest altijd veel geven. Soms was hij daar echt moe van. Johan heeft altijd trouw gewandeld met God in zijn dagelijkse leven, maar er waren toch tijden van droogte. Dan was een conferentie of retraite belangrijk om weer bij te tanken. Tijdens leidersconferenties was er contact met collega’s. Er was een gelegenheid om ervaringen uit te wisselen en om van elkaar te leren. Vaak ontving Johan tijdens zo’n conferentie een Woord van God waardoor hij weer bemoedigd werd. Ook het volgen van seculiere cursussen over seksuele hulpverlening hebben hem geholpen in zijn werk.

Johan was zich er terdege van bewust dat je kunt niet teren op wat je eens ontvangen hebt, maar je hebt steeds nieuwe ervaringen van God en nieuwe ontmoetingen met God nodig om te blijven groeien in geloof.

Op mijn vraag wat het voor hemzelf betekend heeft om zo’n lange periode bezig te zijn met het onderwerp homoseksualiteit, antwoordt Johan dat het voor hem eigenlijk altijd heel vanzelfsprekend geweest om met dit werk bezig te zijn. Het is Gods genade geweest dat het principe van de nieuwe mens zo sterk in hem leefde en daardoor kon hij dat ook zo gepassioneerd brengen.

Er is wel een periode geweest waarin hij zich afgevraagd heeft of hij dit werk nog langer moest blijven doen. Het enthousiasme was wat verflauwd, hij was het werk soms wel een beetje zat. In die tijd was Johan ook voorganger in de Christengemeente in Amsterdam. Lag daar misschien een nieuwe roeping voor hem?

Johan is een week in retraite gegaan. In die week van vasten en gebed heeft hij gezocht naar Gods weg voor zijn leven. Gods antwoord kwam heel duidelijk: blijf in de roeping waarin je geroepen bent! Hij heeft God toen wel gevraagd om hem die eerste liefde weer te geven en dat heeft God gedaan.

Gezin

Voor zijn vrouw Ankie en de kinderen was het wel eens moeilijk. Johan kwam regelmatig met betrekking tot het onderwerp homoseksualiteit in de publiciteit en dat lang niet altijd op een positieve manier!! De kinderen zijn gelukkig nooit slachtoffer geworden van de negatieve publiciteit rondom Johan.

Johan en Ankie hebben vaak druk ervaren in hun huwelijk omdat ze min of meer model moesten staan en dat was niet altijd makkelijk.

Nu zijn Johan en Ankie veertig jaar getrouwd. Dat is genade van God, het is zeker niet vanzelfsprekend dat zij deze mijlpaal hebben bereikt! Voor Johan was het vaak moeilijk om de juiste plaats in te nemen in het huwelijk. Als man is hij vaak tekort geschoten. Niet vanwege zijn homoseksuele gevoelens, die had hij niet of nauwelijks nog, maar wel in het man-zijn. Zijn innerlijke wonden uit het verleden, zijn diepe minderwaardigheidsgevoelens over het man-zijn, verhinderden hem vaak om zijn positie als man in het huwelijk in te nemen. Er is wel in de loop der jaren veel veranderd, er is herstel en groei geweest, maar zijn beperkingen in het waarachtig man-zijn zijn nooit geheel verdwenen. Dit heeft tot gevolg gehad dat Ankie in het huwelijk vaak eenzaam is geweest.

Johan was altijd gepassioneerd met zijn werk bezig. Dat leidde ertoe dat hij soms teveel bezig was met zijn bediening en te weinig aandacht had voor zijn vrouw en kinderen. Een paar jaar geleden heeft hij hen een brief geschreven waarin hij dit belijdt en hen vergeving daarvoor vraagt.

Toekomst

Als we over de toekomst gaan praten, begint Johan toch weer bij het verleden. Hij is dankbaar dat drie organisaties, waarbij hij jaren geleden aan de wieg heeft gestaan, te weten: Different (voorheen EHAH), LINC (voorheen Exodus Europe) en Stichting Onze Weg, nog steeds voor veel mensen van betekenis zijn. Hij is dankbaar dat er steeds een kleine groep mensen is geweest die bereid waren de schouders eronder te zetten. Om met elkaar en van elkaar te leren om te gaan met het thema homoseksualiteit in een veranderende wereld. Om het Bijbelse standpunt omtrent homoseksualiteit op een genuanceerde wijze uit te dragen. Als een Gideonsbende hebben zij in het verleden hun werk gedaan en zo doen ze het nog steeds. En Johan hoopt dat ze ook in de toekomst deze boodschap op een heldere, duidelijke manier zullen blijven uitdragen.

Maar Johan heeft nóg een droom voor de toekomst. Daarvoor wil hij de blik richten op de homobeweging. Ook daarvan kun je leren. Zij hebben een belangrijke rol gespeeld bij het oplossen van het vraagstuk van schuld en schaamte rond homoseksualiteit. Zij hebben het onderwerp bespreekbaar gemaakt. Dat is winst, ook als je homoseksualiteit vanuit een Bijbelse visie wilt benaderen.

De homobeweging heeft veel ingezet om homoseksualiteit geaccepteerd te krijgen. Zij hebben mensen op belangrijke posities kunnen bewegen om hun homoseksualiteit openlijk te erkennen. Mensen met invloed, politici, filmsterren, allerlei rolmodellen voor de “gewone man”. En nu is heel Nederland om. Homoseksualiteit is algemeen geaccepteerd. Het laatste vers van Romeinen 1 is in deze tijd werkelijkheid. Enerzijds is dat zeer te betreuren, want Gods wetten worden met voeten getreden. Anderzijds kan Onze Weg hier ook van leren. Wat zou er gebeuren als belangrijke rolfiguren er net zo openlijk voor zouden uitkomen dat zij de weg van verandering zijn gegaan? Wat zou er gebeuren als bijvoorbeeld TV-presentatoren die visie ook echt zouden uitdragen?

Als hij het hierover heeft, spreekt Johan met passie. “Hierin kan de homobeweging ons tot voorbeeld zijn. Dit is mijn voortdurend dagelijks gebed. Graag wil ik nogmaals, samen met anderen, luid onze visie laten horen in kerk en maatschappij. Johan noemt het voorbeeld van Simson (de geschiedenis van Simson wordt verteld in Rechters 13-16). Op het laatst in zijn leven begon zijn haar weer te groeien en werd hij sterker dan ooit te voren.

Daarom wil Johan open blijven staan voor de leiding van de Heilige Geest in zijn leven.